•ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΣΑΜΑΝΙΣΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ•
•Στη Σιβηρία και στη Βορειοανατολική Ασία, οι κύριες γραμμές στρατολόγησης των σαμάνων είναι:
1) η κληρονομική μεταβίβαση του σαμανικού επαγγέλματος και
2) η αυθόρμητη κλήση ( το "κάλεσμα" ή η "εκλογή").
•Στη δεύτερη περίπτωση, ο σαμάνος γεννιέται για το ρόλο του.
Κατά την εφηβεία και ιδιαίτερα κατά την περίοδο της σεξουαλικής ωρίμανσης, ο "εκλεκτός" ξαφνικά παρουσιάζει υστερικές κλίσεις,
λιποθυμικές καταστάσεις,
οράματα και παρόμοια συμπτώματα,
που τον βασανίζουν επί βδομάδες ή και χρόνια.
Μέσα σ' ένα όραμα ή και όνειρο παρουσιάζεται το πνεύμα και του ανακοινώνει την κλήση, ότι είναι "εκλεκτός".
•Συναντάμε επίσης και την περίπτωση ατόμων που έγιναν σαμάνοι με τη θέλησή τους ή με τη θέληση της φατρίας.
Αλλά αυτοί οι τελευταίοι θεωρούνται πιο αδύνατοι απ' όσους κληρονόμησαν το επάγγελμα ή ακολούθησαν το "κάλεσμα" των θεών και των πνευμάτων.
•Σ'οποιαδήποτε πάντως περίπτωση, ο μελλοντικός σαμάνος οφείλει να υποστεί ορισμένες δοκιμασίες μυητικού χαρακτήρα.
•Ο σαμάνος λαμβάνει μια διπλή εκπαίδευση:
1) μιας εκστατικής τάξης (όνειρα, τρόμοι κ.λ.π.) και
2) μιας παραδοσιακής τάξης (σαμανικές τεχνικές, ονόματα και λειτουργίες πνευμάτων, μυστική γλώσσα κ.λ.π).
•Αυτή η διπλή μόρφωση που παίρνει από τα πνεύματα και τους παλιούς αρχι - σαμάνους, ισοδυναμεί με μια μύηση.
Μερικές φορές η μύηση γίνεται δημόσια και αποτελεί από μόνη της μια αυτόνομη τελετουργία.
Αλλά η απουσία ενός τελετουργικού αυτού του είδους, δεν εμπεριέχει καθόλου την απουσία μιας μύησης:
αυτή μπορεί πολύ καλά να επιχειρηθεί σε όνειρο ή στην εκστατική εμπειρία του νεοφώτιστου.
Πρόκειται για μια μύηση της οποίας η δομή είναι πολύ γνωστή στην ιστορία των θρησκειών.
•Δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για ανοργάνωτες παραισθήσεις και για έναν καθαρά ατομικό μύθο.
Η διπλή αυτή μύηση - εκστατική και διδακτική - είναι που τον μετατρέπει από έναν ενδεχόμενο νευρωτικό σ'έναν σαμάνο αναγνωρισμένο από την κοινωνία.
•Στους Βογούλους, ο Σαμανισμός είναι κληρονομικός και μεταδίδεται από γυναίκα σε γυναίκα.
•Ο μελλοντικός σαμάνος, διακρίνεται από την εφηβεία ήδη:
πολύ νωρίς γίνεται νευρικός και μερικές φορές μάλιστα,
υπόκειται σε επιληπτικές κρίσεις, που τις εξηγούν σαν συνάντηση με τους Θεούς.
•Στους ανατολικούς Οστιάκους, ο Σαμανισμός δεν μαθαίνεται, είναι δώρο τ'ουρανού που δέχεται κανείς στη γέννησή του.
•Στους Σαμογέτες της Σιβηρίας ο Σαμανισμός είναι κληρονομικός.
Κατά τον θάνατο του πατέρα, ο γιος κατασκευάζει σε ξύλο μια εικόνα του χεριού του πατέρα του και μέσω αυτού του συμβόλου μεταβιβάζει στον εαυτό του τις δυνάμεις του πατέρα του.
•Στους Γιακούτες, το χάρισμα του Σαμανισμού δεν είναι κληρονομικό.
Εντούτοις το προστατευτικό πνεύμα δεν εξαφανίζεται μετά το θάνατο του σαμάνου και κατά συνέπεια τείνει να ενσαρκωθεί σ'ένα μέλος της αυτής οικογένειας.
•Το πρόσωπο που προορίζεται για σαμάνος αρχίζει να εξαγριώνεται,
κατόπιν, απότομα χάνει τα λογικά του,
αποτραβιέται στα δάση,
τρέφεται με φλούδες από δέντρα,
ρίχνεται στο νερό και στη φωτιά,
τραυματίζεται με μαχαίρια.
Η οικογένεια τρέχει τότε σ'ένα γέρο σαμάνο που αναλαμβάνει να μορφώσει το νεαρό άσωτο πάνω στα διάφορα είδη των πνευμάτων και να του διδάξει τον τρόπο να τα καλεί και να τα καθυποτάσσει.
•Αυτό δεν είναι παρά η αρχή της καθεαυτό μύησης, η οποία περιλαμβάνει στη συνέχεια μια σειρά τελετών.
•ΑΡΡΩΣΤΙΑ • ΜΥΗΣΗ•
•Μια μορφή από τις πιο τρέχουσες της εκλογής του μελλοντικού σαμάνου είναι η συνάντηση ενός θεϊκού ή ημιθεϊκού όντος, που του εμφανίζεται μέσω ενός ονείρου,
μιας αρρώστιας ή κάποιας άλλης περίπτωσης,
που του αποκαλύπτει ότι έχει εκλεγεί και τον παρακινεί να ακολουθήσει στο εξής έναν νέο κανόνα ζωής.
•Πιο συχνά είναι οι ψυχές των προγόνων σαμάνων που του μεταδίδουν το νέο.
•Οι αρρώστιες, τα όνειρα και οι λίγο - πολύ παθογενείς εκστάσεις,
είναι μέσα προσέγγισης στη σαμανιστική κατάσταση.
Μερικές φορές αυτές οι μοναδικές εμπειρίες δε σημαίνουν τίποτε άλλο παρά μια προτίμηση εκ των άνω και δεν κάνουν άλλο από το να ετοιμάζουν τον υποψήφιο για νέες αποκαλύψεις.
•Αλλά,
τον περισσότερο καιρό,
οι αρρώστιες,
τα όνειρα και οι εκστάσεις αποτελούν από μόνα τους μια μύηση,
δηλαδή κατορθώνουν να μεταμορφώσουν τον αμύητο άνδρα που ήταν πριν από την προτίμηση α'έναν ειδικό του Θείου.
•Βέβαια αυτή η εμπειρία εκστατικής τάξης ακολουθείται παντού και πάντοτε από μια θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση από παλιούς δασκάλους και αλλάζει ριζικά το θρησκευτικό καταστατικό του "εκλεκτού" προσώπου.
•Μερικές φορές δεν πρόκειται για μια καθεαυτό αρρώστια, αλλά μάλλον για μια προοδευτική αλλαγή συμπεριφοράς.
Ο υποψήφιος γίνεται σκεφτικός,
αναζητά τη μοναξιά,
κοιμάται πολύ,
μοιάζει αφηρημένος,
έχει προφητικά όνειρα και μερικές φορές κρίσεις.
Όλα αυτά τα συμπτώματα δεν είναι παρά το πρελούδιο της νέας ζωής που περιμένει,
εν αγνοία του υποψηφίου.
Η συμπεριφορά του θυμίζει εξάλλου τα πρώτα σημάδια της μυστικής κλίσης,
που είναι τα ίδια σε όλες τις θρησκείες.
•Οι εκστατικές εμπειρίες που βαρύνουν την κλήση του μελλοντικού σαμάνου αποτελούν το παραδοσιακό σχήμα μιας μυητικής τελετής:
πόνος,
θάνατος,
ανάσταση.
Εξετασμένη απ'αυτήν τη γωνιά, οποιαδήποτε αρρώστια - κλήση πληρεί το ρόλο μιας μύησης γιατί οι πόνοι που προκαλεί αντιστοιχούν με τα μυητικά βασανιστήρια,
η ψυχικά μόνωση του διαλεγμένου αρρώστου είναι το αντίστοιχο της μόνωσης και της ψυχικής μοναξιάς των μυητικών τελετών.
•Το γεγονός της γνώσης του επικείμενου θανάτου θυμίζει το συμβολικό θάνατο όπως εμφανίζεται στις περισσότερες μυητικές τελετές.
•Το περιεχόμενο των αρχικών εκστατικών εμπειριών περιλαμβάνει σχεδόν πάντοτε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα θέματα:
τεμαχισμό του κορμιού ακολουθούμενο από μια ανανέωση των εσωτερικών οργάνων και των σπλάχνων (ο υποψήφιος κείτεται σαν νεκρός,
σε κατάσταση έκστασης,
το σώμα κόβεται σε κομματάκια από τα πνεύματα του Άλλου κόσμου),
ανύψωση στον Ουρανό και διάλογο με τους Θεούς ή τα πνεύματα,
κάθοδο στην Κόλαση και συζήτηση με τα πνεύματα και τις ψυχές των πεθαμένων σαμάνων,
διάφορες αποκαλύψεις θρησκευτικής και σαμανιστικής τάξης.
•Κατά τον σαμάνο Τιμοφέϊ Ρομανώβ, η τελετή του τεμαχισμού διαρκεί 3 έως 7 μέρες.
Σ'αυτό το χρόνο ο υποψήφιος μένει σχεδόν χωρίς ν'αναπνέει,
σαν πεθαμένος,
σ'ένα ερημικό μέρος.
•Άλλοι βεβαιώνουν ότι κάθε σαμάνος έχει ένα Αρπακτικό - Πουλί - Μητέρα,
που μοιάζει μ'ένα μεγάλο πουλί,
με σιδερένιο ράμφος,
με γαμψά νύχια και μακριά ουρά.
Αυτό το μυθικό πουλί εμφανίζεται μόνο δυο φορές:
στην πνευματική γέννηση του σαμάνου και στο θάνατό του.
•Του παίρνει την ψυχή,
την φέρνει στην Κόλαση και την αφήνει να ωριμάσει πάνω στο κλαδί ενός ψεύτικου ελάτου.
Όταν η ψυχή ωριμάσει,
το πουλί ξαναγυρίζει στη γη,
κόβει το κορμί του υποψήφιου σε μικρά κομμάτια και τα μοιράζει ανάμεσα στα κακά πνεύματα των ασθενειών και του θανάτου.
•Καθένα από τα πνεύματα καταβροχθίζει το κομμάτι του σώματος που του πέφτει,
πράγμα που έχει σαν αποτέλεσμα να παρέχει στο μελλοντικό σαμάνο την ικανότητα να θεραπεύει τις αντίστοιχες αρρώστιες.
•Αφού καταβροχθίσουν ολόκληρο το σώμα,
τα κακά πνεύματα απομακρύνονται.
Το Πουλί - Μητέρα ξαναβάζει τα κόκαλα στη θέση τους και ο υποψήφιος ξυπνά όπως από βαθύ ύπνο.
•Κατά τη διάρκεια της μύησης,
Ο μελλοντικός σαμάνος πρέπει να μάθει τη μυστική γλώσσα που χρησιμοποιεί στις τελετές για να επικοινωνεί με τα πνεύματα και τα πνεύματα των ζώων.
•Αυτή τη μυστική γλώσσα τη μαθαίνει είτε από έναν δάσκαλο είτε μόνος του,
δηλαδή απευθείας από τα πνεύματα.
Οι δυο μέθοδοι συνυπάρχουν στους Εσκιμώους.
•Κατά τον εκστατικό τρόμο, ο σαμάνος υποτίθεται ότι καταλαβαίνει τη γλώσσα ολόκληρης της φύσης.
•Τα βοηθητικά πνεύματα ζωικής μορφής παίζουν έναν σημαντικό ρόλο στα προκαταρτικά της σαμανιστικής τελετής, δηλαδή στην προετοιμασία του εκστατικού ταξιδιού στους Ουρανούς και στον Κάτω Κόσμο.
Τον Κόσμο,
εκ μέρους του σαμάνου,
της φωνής των ζώων της συμπεριφοράς τους.
•Όλες οι κατηγορίες σαμάνων έχουν προστατευτικά πνεύματα,
τα οποία μπορεί να διαφέρουν σημαντικά στη φύση τους και σε αποτελεσματικότητα από τη μια κατηγορία στην άλλη.
•Ο σαμάνος "ορίζει" τα πνεύματά του,
με την έννοια ότι αυτός επικοινωνεί με τους νεκρούς,
τους δαίμονες και τα πνεύματα της φύσης,
χωρίς ωστόσο να μετατρέπεται σε όργανό τους.
•Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του Σαμανισμού,
δεν είναι η είσοδος ενός ξένου πνεύματος μέσα στο σαμάνα,
αλλά είναι η απελευθέρωση του πνεύματος του σαμάνα,
που εγκαταλείπει το σώμα του και ξεκινά για ένα εκστατικό ταξίδι ή μια "ψυχική εκδρομή".
•Μπορεί να του συμπαρασταθούν υπερφυσικά όντα,
όμως η δική του προσωπικότητα αποτελεί αποφασιστικό στοιχείο.
•Και εδώ βρίσκεται η διαφορά του με την Πυθία για παράδειγμα.
Η Πυθία γινόταν ένθεος, πλήρης Θεού.
Ο Θεός έμπαινε μέσα της και χρησιμοποιούσε τα φωνητικά της όργανα σαν να ήταν δικά του,
ακριβώς όπως κάνει το λεγόμενο "κοντρόλ" στη σύγχρονη πνευματιστική μεσολάβηση.
•Αυτός είναι και ο λόγος που οι χρησμοδοτήσεις του Απόλλωνα ανακοινώνονταν πάντοτε στο πρώτο πρόσωπο και ουδέποτε στο τρίτο.
Η ψυχή του σαμάνου,
όμως,
εγκαταλείπει το σώμα και ταξιδεύει σε μέρη μακρινά και συχνότερα στον κόσμο των πνευμάτων.
