• Κοίτα τη ζωή σου, οτιδήποτε κάνεις. Αν την αφήσεις, τι θα χαθεί; Τίποτα δεν κερδίζεις μέσα από αυτήν. Ασήμαντα πράγματα, από το πρωί ως το βράδυ. Και τότε κουράζεσαι από αυτά, τότε πας για ύπνο και το πρωί είσαι και πάλι έτοιμος να κάνεις τα ίδια ανούσια πράγματα. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Το ένα ανούσιο πράγμα οδηγεί στο άλλο ανούσιο πράγμα. Συνδέονται μεταξύ τους.
  
  Έρχονται σ' εμένα άνθρωποι που νομίζουν ότι η αναζήτηση τους είναι θρησκευτική. Η αναζήτηση τους είναι απλώς διανοητική. Κινούνται στις σκοτεινές κοιλάδες του νου, εξακολουθούν να ακούν το νου, ελπίζουν. Είχαν στηρίξει την ελπίδα τους στο χρήμα και απέτυχαν. Είχαν στηρίξει την ελπίδα τους στο σεξ και απέτυχαν. Είχαν στηρίξει την ελπίδα τους σε πάρα πολλά και όλα απέτυχαν.
  
  Να το θυμάσαι αυτό. Όταν φτάνεις στο εσώτατο κέντρο σου, δεν είσαι μόνος, είσαι μοναχικός. Κι αυτή η μοναχικότητα δεν είναι κενό, είναι πληρότητα. Αυτή η μοναχικότητα δεν είναι άδεια, πλημμυρίζει. Αυτή η μοναχικότητα δεν είναι άδεια, είναι το παν.
  
  Οι φωτισμένοι είναι πάντα αλλοπρόσαλλοι. Η λογική συνέπεια είναι πάντοτε του νου. Μπορείς να βρεις έναν σκεπτόμενο με λογική συνέπεια, μα δεν μπορείς να βρεις ένα βούδα με λογική συνέπεια. Κάθε στιγμή, συμπεριφέρεται με έναν καινούργιο τρόπο, επειδή η συμπεριφορά του δεν βγαίνει από το παρελθόν, αλλά ανταποκρίνεται στην παρούσα στιγμή. Και ήταν τόσο απροσδόκητο, που ο νους δεν μπορούσε να λειτουργήσει και ξαφνικά υπήρχε σκοτάδι παντού.
  
  Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, που αντιμετωπίζει αναπόφευκτα όποιος ταξιδεύει στο μονοπάτι, είναι το να κάνει μια ξεκάθαρη διάκριση ανάμεσα στην αγάπη και την προσκόλληση. Φαίνονται ίδιες, αλλά δεν είναι. Μοιάζουν ίδιες, αλλά δεν είναι. Μάλιστα, το μίσος μοιάζει περισσότερο με την αγάπη, από ό,τι η προσκόλληση.
  Η προσκόλληση είναι ακριβώς το αντίθετο. Στην πραγματικότητα, κρύβει το μίσος και εμφανίζεται σαν αγάπη. Η προσκόλληση σκοτώνει την αγάπη. Τίποτε άλλο δεν μπορεί να είναι τόσο δηλητηριώδες, όσο η προσκόλληση, όσο η κτητικότητα. Προσπάθησε λοιπόν να το καταλάβεις αυτό κι ύστερα μπορούμε να μπούμε σ’ αυτή την όμορφη ιστορία.
  
  Το να αγαπάς, σημαίνει ότι ο άλλος έχει γίνει τόσο σημαντικός, που μπορείς να χάσεις τον εαυτό σου. Η αγάπη είναι δόσιμο χωρίς όρους, επειδή, αν υπάρχει ακόμα κι ένας όρος, τότε ο σημαντικός είσαι εσύ, όχι ο άλλος. Τότε είσαι εσύ το κέντρο, όχι ο άλλος. Και αν είσαι εσύ το κέντρο, τότε ο άλλος είναι απλώς το μέσο. Χρησιμοποιείς τον άλλο, εκμεταλλεύεσαι τον άλλο, βρίσκεις ικανοποίηση, βρίσκεις ευχαρίστηση, βρίσκεις πληρότητα μέσα από τον άλλο, μα ο στόχος είσαι εσύ.
  
  Όλη σου η ποίηση, όλα σου τα τραγούδια για την αγάπη είναι απλώς υποκατάστατα, ώστε να μπορείς να τραγουδάς, χωρίς να μπαίνεις μέσα σ' αυτήν, ώστε να μπορείς να νιώθεις ότι αγαπάς, χωρίς να αγαπάς. Και η αγάπη είναι μια τόσο βαθιά ανάγκη, που δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτήν. Χρειάζεται είτε το αληθινό είτε κάποιο υποκατάστατο.
  Το υποκατάστατο μπορεί να είναι ψεύτικο, αλλά τουλάχιστον για κάποιο διάστημα, σου δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι μέσα στην αγάπη. Και ακόμα και το ψεύτικο είναι απολαυστικό. Αργά ή γρήγορα, θα αντιληφθείς πως είναι ψεύτικο. Τότε, δεν πρόκειται να αλλάξεις την ψεύτικη αγάπη σε αληθινή. Τότε, θα αλλάξεις απλώς τον εραστή ή την ερωμένη.

  Ιδιαίτερα στη Δύση, όπου η αγάπη έχει σκοτωθεί εντελώς, οι άνθρωποι είναι ερωτευμένοι με αντικείμενα ή με ζώα — σκυλιά, γάτες, σπίτια, αυτοκίνητα. Είναι πιο εύκολο να αγαπήσεις ένα αντικείμενο ή ένα ζώο. Ο σκύλος είναι πιο πιστός από ό,τι μπορεί να είναι μια σύζυγος. Δεν μπορείς να βρεις πιο πιστό ζώο από το σκύλο. Μένει πάντοτε πιστός, δεν υπάρχει κίνδυνος.

  
  

  Αν θέλεις να κάνεις κτήμα σου τον άλλο, τον σκοτώνεις. Και τη στιγμή που το έχεις πετύχει, χάνεται όλη η δόξα, επειδή τώρα ο άλλος δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Ο άλλος μπορεί να ανταποκριθεί μόνο μέσα σε ελευθερία, εσύ όμως δεν μπορείς να επιτρέψεις ελευθερία, επειδή δεν αγαπάς. Η αγάπη δεν είναι ποτέ κτητική. Δεν μπορεί να είναι, από την ίδια της τη φύση.

• 
  Στους παπάδες δεν άρεσε ποτέ ο Βούδας, όσο ήταν ζωντανός, δεν τους άρεσε ποτέ ο Ιησούς, όσο ήταν ζωντανός. Όσο ήταν ζωντανός, ήταν πάντοτε εναντίον του. Όταν είναι νεκρός, αμέσως έρχονται και οργανώνονται γύρω του, κάνουν ένα ναό κι αρχίζουν να σε εκμεταλλεύονται.
  
  Όταν γεννιέται ένα παιδί, εσύ αρχίζεις να κατευθύνεις την αγάπη του: "Εγώ είμαι ο πατέρας σου, αγάπα με." Λες και η αγάπη είναι ένα λογικό συμπέρασμα: "Εγώ είμαι ο πατέρας σου, συνεπώς αγάπα με." "Εγώ είμαι η μητέρα σου, συνεπώς αγάπα με." "Αυτός είναι ο αδελφός σου, συνεπώς αγάπα τον." Και η αγάπη δεν γνωρίζει 'συνεπώς.' Η αγάπη δεν είναι συμπέρασμα.
  
  Έτσι, πριν συμβεί το αυθόρμητο, εμείς αρχίζουμε να πιέζουμε το παιδί. Και το παιδί πρέπει να υποχωρήσει, επειδή είναι αβοήθητο. Έτσι, αρχίζει να πουλάει την αγάπη του και γεννιέται η πολιτική. Γίνεται πολιτικός, χαμογελάει, στο βάθος όμως είναι θυμωμένο. Δείχνει αγάπη του και στο βάθος δεν υπάρχει αγάπη.
  
  Υπάρχει μια φράση του Ιησού, από τις πιο μυστηριώδεις, αδύνατον να την εναρμονίσεις με το νου του Ιησού και πολύ επικίνδυνη. Και η διατύπωση είναι επίσης επικίνδυνη. Ο Ιησούς λέει στους μαθητές του: "Αν δεν μισήσεις τον πατέρα σου και τη μητέρα σου, δεν μπορείς να έρθεις μαζί μου."
  Ένας άνθρωπος σαν τον Ιησού, που λέει ότι η αγάπη είναι το μονοπάτι, που λέει ότι ο Θεός είναι αγάπη, που ανυψώνει την αγάπη στην υψηλότερη δυνατή κορυφή και την κάνει ισοδύναμη με το διαλογισμό, λέει: "Αν δεν μισήσεις τον πατέρα σου και τη μητέρα σου, δεν μπορείς να έρθεις μαζί μου." Έχει δίκιο, επειδή αν δεν γίνει ο Ιησούς ο πατέρας σου και η μητέρα σου...
  Δεν μπορείς να έρθεις σε ένα δάσκαλο, αν δεν έχεις αφήσει εντελώς τον πατέρα σου και τη μητέρα σου. Αυτοί είναι το παρελθόν σου, περασμένοι συσχετισμοί, περασμένες σχέσεις.
  
  Αν γνωρίζεις την αγάπη, δεν υπάρχει κανένας φόβος. Αν δεν γνωρίζεις την αγάπη, τότε ο φόβος γίνεται το κέντρο της ζωής σου. Πώς να προστατεύσεις τον εαυτό σου; Έτσι, φτιάχνεις κάστρα, φτιάχνεις τραπεζικούς λογαριασμούς.
  Αυτά είναι απλώς προστασίες εναντίον του θανάτου. Και όταν φοβάσαι το θάνατο, φοβάσαι να ζήσεις, επειδή το να ζεις είναι πάντοτε επικίνδυνο. Να ζεις σημαίνει να κινείσαι σε άγνωστα μονοπάτια. Και υπάρχει κίνδυνος. Σε κάθε γωνιά μπορεί να περιμένει ο θάνατος.
  Ο άνθρωπος που φοβάται το θάνατο, σιγά - σιγά συρρικνώνεται κι αρχίζει επίσης να φοβάται και τη ζωή. Δεν μπορεί να πετάξει με το αεροπλάνο, δεν μπορεί να μπει στο τρένο, επειδή μπορεί να συμβεί ατύχημα, δεν μπορεί να γίνει φίλος με έναν άγνωστο, επειδή ποιος ξέρει; Δεν μπορεί να ερωτευτεί με καμία γυναίκα, επειδή ποιος ξέρει αν τον εξαπατήσει ή όχι; Δεν μπορεί να πιστέψει.
  
  Οι δάσκαλοι δεν απαντούν ποτέ σε αυτό που ρωτάς. Απαντούν σε αυτό που εννοείς, όταν ρωτάς. Δεν απαντούν ποτέ στην ερώτηση σου, επειδή αυτή είναι άσχετη. Πάντοτε απαντούν σε αυτό που είναι κρυμμένο πίσω από την ερώτηση σου — επειδή εσύ πάντα τα κρύβεις αυτά τα πράγματα.
  
  Σ’ αυτή την κοινωνία ακόμα κι αν δεν είσαι τρελός, κάνε τον τρελό, επειδή η τρέλα είναι το νόμισμα που ισχύει, αυτή είναι η νομισματική μονάδα. Μην είσαι παρείσακτος μέσα στο τρελοκομείο, αλλιώς οι τρελοί θα μαζευτούν όλοι μαζί και θα σε σκοτώσουν. Αν πεις ότι εσύ δεν είσαι τρελός, αυτό σημαίνει ότι προσπαθείς να τους πεις: "εσείς είστε τρελοί." Κι αυτό δεν μπορούν να το αντέξουν.

  ΟΣΣΟ