Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα: Συμπτώματα και θεραπεία

Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα: 

Συμπτώματα και θεραπεία

09/11/2012

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι και η πιο συχνή μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας. 

Πρόκειται για μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από επίμονη φλεγμονή των αρθρώσεων. 

Η φλεγμονή είναι αποτέλεσμα της παρέμβασης του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Αν και τα αίτια για την ρευματοειδή αρθρίτιδα παραμένουν άγνωστα, θεωρείται αυτοάνοση ασθένεια, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζει να επιτίθεται στους ίδιους τους ιστούς του σώματος. 

Τα βασικά συμπτώματα είναι γενική αδιαθεσία, κούραση και κατάθλιψη. 

Για τη θεραπεία στα πρώτα στάδια της πάθησης χρησιμοποιούνται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ).

Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει κάποια λοίμωξη, τασιτευτικά κύτταρα (μαστοκύτταρα) απελευθερώνουν την ουσία ισταμίνη που αυξάνει τη ροή του αίματος και προκαλεί κοκκίνισμα (ερυθρότητα) και αίσθηση θερμότητας. 

Τα αιμοφόρα αγγεία πάνω από την άρθρωση διαστέλλονται, ενώ αυτά που βρίσκονται από κάτω συστέλλονται και η άρθρωση διογκώνεται. 

Ο συνδυασμός της διόγκωσης του ιστού και των ουσιών που απελευθερώνουν τα λευκοκύτταρα διεγείρει τις νευρικές απολήξεις και προκαλεί πόνο.

Έπειτα από μεγάλη χρονική περίοδο, η φλεγμονή αυτή προκαλεί μη αναστρέψιμη βλάβη. Δείτε εδώ γενικά για την αρθρίτιδα.

Ποιο είναι το έναυσμα για την εμφάνιση ρευματοειδούς αρθρίτιδας;

Το φύλο, η γενετική προδιάθεση και η ηλικία είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου. Άλλοι παράγοντες είναι το κάπνισμα (όχι μόνο το μανιώδες), η παχυσαρκία και το ιστορικό μεταγγίσεων αίματος. Στις γυναίκες, η πρώιμη εμμηνόπαυση μπορεί να αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα.

Τι συμβαίνει στη ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Δημιουργείται φλεγμονή στον αρθρικό υμένα μίας ή περισσότερων αρθρώσεων, προκαλώντας πόνο και διόγκωση. 

Παρουσιάζεται δυσκαμψία, 

συνήθως για 1 -2 ώρες το πρωί, 

αλλά σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να διαρκεί όλη μέρα. 

Όταν η φλεγμονή εξαπλωθεί στο έλυτρο που προστατεύει τους τένοντες, 

προκαλεί σταδιακά μη αναστρέψιμη βλάβη στις αρθρώσεις. 

Εμφανίζονται οστέινα εξογκώματα και οι αρθρώσεις αρχίζουν να παραμορφώνονται. 

Οι μύες αδυνατίζουν εξαιτίας της περιορισμένης χρήσης και της φλεγμονής.

Πώς εκδηλώνεται η ρευματοειδής αρθρίτιδα;

Ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται η ασθένεια ποικίλλει. 

Μερικοί άνθρωποι έχουν ήπια νόσο, 

με λίγα προβλήματα και μπορούν να ζουν φυσιολογική ζωή. 

Σε άλλους, η πάθηση μπορεί να περάσει μια περίοδο παρατεταμένης ύφεσης χωρίς να επανέλθει ή αλλιώς να ακολουθήσει μια διαλείπουσα εξέλιξη, 

όπου τις εξάρσεις διαδέχονται υφέσεις που δεν διαρκούν για πολύ. 

Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από χρόνια αρθρίτιδα, όπου η συνεχής φλεγμονή χαρακτηρίζεται από περιστασιακές επιπρόσθετες εξάρσεις.

Πώς εξελίσσεται η ρευματοειδής αρθρίτιδα;

Η φλεγμονή μαζί με τη βλάβη στις αρθρώσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντική αναπηρία. 

Ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να επιστρέψουν στις φυσιολογικές τους δραστηριότητες. 

Για παράδειγμα, κάποιοι άνθρωποι ίσως δυσκολευτούν να εργαστούν. 

Υπάρχουν ομάδες υποστήριξης που τους βοηθούν να βρουν δουλειά και να μην τη χάσουν.

Μπορεί να εκδηλώσω ρευματοειδή αρθρίτιδα σε οποιαδήποτε ηλικία;

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί σε κάθε ηλικία. 

Παλαιότερα, οι γιατροί θεωρούσαν πως η ασθένεια ξεκινούσε την περίοδο της ενηλικίωσης, και κορυφωνόταν ανάμεσα στα 20 και 45 χρόνια. 

Για άγνωστους λόγους αυτό άλλαξε και ο μέσος όρος της ηλικίας αυξήθηκε στα 60 χρόνια.

Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Ναι. Τα τρία τέταρτα περίπου των ανθρώπων με ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι γυναίκες. Ερευνητικές μελέτες δείχνουν πως σε πληθυσμό 100.000 ενηλίκων, 

θα υπάρχουν κάθε χρόνο περίπου 36 νέα κρούσματα ρευματοειδούς αρθρίτιδας σε γυναίκες και 14 σε άντρες. 

Αυτή η υπεροχή των γυναικών οφείλεται κυρίως στην εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Οι περισσότερες παθήσεις που σχετίζονται με την εξασθένιση του ανοσοποιητικού είναι 3 φορές πιο συχνές στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες. 

Επιπροσθέτως, 

υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να εκδηλώσει μια γυναίκα ρευματοειδή αρθρίτιδα κατά την εμμηνόπαυση, 

επειδή οι ωοθήκες της σταματούν να παράγουν οιστρογόνα και προγεστερόνη.

Ως γυναίκα με ρευματοειδή αρθρίτιδα, έχω περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσω οστεοπόρωση;

Οι γυναίκες με ρευματοειδή αρθρίτιδα έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν οστεοπόρωση και υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. 

Πρώτον, η φλεγμονή και ο πόνος αποτρέπουν τις γυναίκες από την τακτική άσκηση κάτι που μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην αντοχή των οστών τους. 

Δεύτερον, μελέτες φανερώνουν πως η ρευματοειδής αρθρίτιδα αυξάνει τις πιθανότητες των γυναικών να εμφανίσουν οστεοπόρωση, εξαιτίας της απώλειας οστού γύρω από τις προσβεβλημένες αρθρώσεις. 

Τέλος, αν γίνεται λήψη κορτικοστεροειδών για τον πόνο και τη φλεγμονή, 

υπάρχει σημαντικός κίνδυνος μείωσης της οστικής πυκνότητας.

Αν ένας από τους γονείς μου έχει ρευματοειδή αρθρίτιδα, έχω πιθανότητες να νοσήσω και εγώ;

Τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Ποσοστό ως 60% της προδιάθεσης για ρευματοειδή αρθρίτιδα ανάγεται σε γενετικούς παράγοντες. 

Η πάθηση σχετίζεται κατά πολύ με την παρουσία μιας πρωτεΐνης στην επιφάνεια των λευκών αιμοσφαιρίων (λευκοκυττάρων), που ονομάζεται HLA-DR4.

Αν μια εξέταση αίματος δείξει πως έχω το γονίδιο της πρωτείνης HLA-DR4, θα εκδηλώσω σίγουρα ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Όχι απαραίτητα. 

Ορισμένοι άνθρωποι που φέρουν το γονίδιο δεν εκδηλώνουν ποτέ ρευματοειδή αρθρίτιδα. 

Επίσης, το γονίδιο αυτό εντοπίζεται σε κάποιους από τους πάσχοντες, ενώ σε άλλους όχι. 

Υπάρχουν ενδείξεις πως όσοι φέρουν το γονίδιο HLA-DR4 πάσχουν από πιο σοβαρή μορφή ρευματοειδούς αρθρίτιδας και έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν οζίδια και διάβρωση των οστών. 

Καθώς τα γονίδια καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα, οι επιστήμονες πίστεψαν πως βρίσκονταν στα πρόθυρα μιας εντυπωσιακής ανακάλυψης. Μέχρι σήμερα, δεν κατόρθωσαν να ανακαλύψουν κάτι περισσότερο. 

Έτσι, η πληροφορία αυτή δεν έχει ακόμη επηρεάσει τη θεραπεία.

Ποιες αρθρώσεις έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν;

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα προσβάλλει περισσότερες αρθρώσεις από την οστεοαρθρίτιδα και εκδηλώνεται διαφορετικά από άνθρωπο σε άνθρωπο. 

Προσβάλλει συχνά τις ίδιες αρθρώσεις με παρόμοιο τρόπο και στις δυο πλευρές του σώματος, αλλά όχι πάντα ταυτόχρονα. 

Κάποιες αρθρώσεις προσβάλλονται πιο συχνά από άλλες, 

όπως η βάση του αντίχειρα, 

οι μεσαίες αρθρώσεις των δακτύλων, 

οι κόμποι των δακτύλων και οι καρποί. 

Συχνά προσβάλλονται και τα πόδια, 

οι αστράγαλοι, 

οι ώμοι και τα γόνατα. 

Πιο σπάνια οι αγκώνες, 

η γνάθος και τα οστά του αυχένα και της κάτω μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα προσβάλλει μόνο τις αρθρώσεις;

Η φλεγμονώδης αρθρίτιδα προσβάλλει και άλλα σημεία του σώματος. Ρευματοειδή οζίδια μπορεί να εμφανιστούν στο δέρμα, 

εξαιτίας παρατεταμένης πίεσης σε διάφορα σημεία, όπως οι αγκώνες. 

Τα μάτια και το στόμα μπορεί να παρουσιάσουν ξηρότητα, ενώ η φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα όργανα που αυτά εξυπηρετούν, όπως η καρδιά και οι πνεύμονες. 

Όσοι πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα αισθάνονται γενική αδιαθεσία, τρομακτική κούραση και κατάθλιψη.

Ποια θεραπεία θα ακολουθήσω για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Στα πρώτα στάδια της πάθησης, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη(ΜΣΑΦ) μπορεί να σας παρέχουν κάποια ανακούφιση. 

Ωστόσο, τα ΜΣΑΦ δεν εμποδίζουν την προοδευτική καταστροφή της άρθρωσης. 

Η βλάβη προλαμβάνεται καλύτερα με νοσοτροποποιητικά αντιρευματικά φάρμακα.

Αν ο οργανισμός σας δεν ανταποκριθεί, μπορεί να σας χορηγήσουν μια νέα γενιά φαρμάκων που ονομάζονται βιολογικοί παράγοντες και αναστέλλουν τον χημικό αγγελιαφόρο που προκαλεί τη ρευματοειδή αρθρίτιδα σε πρώιμο στάδιο.

Θα πρέπει να πηγαίνω σε νοσοκομείο για τη θεραπεία;

Τόσο τα νοσοτροποποιητικά αντιρευματικά φάρμακα (DMARD) όσο και οι βιολογικοί παράγοντες είναι εξαιρετικά δυνατά, επομένως η θεραπεία θα γίνει στο νοσοκομείο. Υπάρχουν ενδείξεις πως αν η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεχτεί επιθετική θεραπεία μέσα στους πρώτους 6 μήνες, περιορίζεται αρκετά, 

αν και θα ήταν υπεραισιόδοξο να ισχυριστούμε πως θα θεραπευτεί πλήρως. 

Σε έσχατη ανάγκη, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Πώς θα επηρεάσει η ρευματοειδής αρθρίτιδα την κινητικότητα και την ευλυγισία μου;

Τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας εμφανίζονται και εξαφανίζονται μυστηριωδώς. 

Όταν επανεμφανίζονται, τα συμπτώματα της φλεγμονής, της διόγκωσης, του πόνου και της δυσκαμψίας είναι σε έξαρση, μειώνοντας την ευλυγισία και περιορίζοντας την κινητική σας ικανότητα. 

Οι γηραιότεροι έχουν πιο αδύναμους μυς και επομένως είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. 

Η κίνηση τους μπορεί να περιοριστεί και περαιτέρω από κάκωση στην άρθρωση ή στο οστό εξαιτίας κατάγματος που έχει προκληθεί από πτώση.

Τι μπορώ να περιμένω μακροπρόθεσμα από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Οι περισσότεροι άνθρωποι με ρευματοειδή αρθρίτιδα παρουσιάζουν διάφορα συμπτώματα. Η αρθρίτιδα είναι ενεργή για εβδομάδες ή μήνες, έπειτα υποχωρεί ή εξαφανίζεται για λίγο προτού ξεσπάσει και πάλι. 

Το μέγεθος της βλάβης των αρθρώσεων εξαρτάται από τη σοβαρότητα των εξάρσεων και τη συχνότητα τους. 

Ωστόσο, είναι πιθανό να έχετε μια σχετικά φυσιολογική ζωή και είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η περίπτωση σοβαρής αναπηρίας είναι σπάνιο ενδεχόμενο. 

Καμιά φορά, οι εξάρσεις παύουν εντελώς αλλά οι βλάβες στις αρθρώσεις παραμένουν.

Αν η θεραπεία για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι αποτελεσματική, 

η κατάσταση της πάθησης μου θα παραμείνει ίδια ή θα αλλάξει;

Μπορεί να παίρνετε κάποιο φάρμακο που να σας ταιριάζει και να διατηρεί τα συμπτώματα υπό έλεγχο για πολλά χρόνια. Ο γιατρός σας ίσως σας συμβουλέψει να το αλλάξετε αν εμφανιστεί στην αγορά κάποιο νέο, πιο κατάλληλο φάρμακο. 

Ωστόσο, από τα μέσα της ζωής μας και μετά, αρχίζουν να εμφανίζονται άλλα προβλήματα υγείας. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα φάρμακα που παίρνετε για την αρθρίτιδα ίσως τα επιδεινώσουν ή ίσως να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή που να αλληλεπιδρά με την υπάρχουσα θεραπεία. 

Για παράδειγμα, αν εμφανίσετε υπέρταση, πιθανόν να μην μπορείτε να παίρνετε στεροειδή για τον περιορισμό της φλεγμονής, επειδή αυξάνουν την πίεση. 

Αν αναπτύξετε κάποια ασθένεια στο νεφρό ή το ήπαρ, 

δεν θα είστε σε θέση να παίρνετε νοσοτροποποιητικά αντιρευματικά φάρμακα (DMARD), γιατί ίσως προκαλέσουν βλάβες στο νεφρό ή το ήπαρ. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να πάρετε φάρμακα για κάποια ασθένεια που απειλεί τη ζωή σας, σε βάρος του ελέγχου της αρθρίτιδας σας. 

Τα πάντα είναι ζήτημα διατήρησης ισορροπιών.

Πώς αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι με ρευματοειδή αρθρίτιδα την τοξικότητα των φαρμάκων;

Τα φάρμακα για τη θεραπεία της αρθρίτιδας έχουν πιο τοξική επίδραση στους ηλικιωμένους. 

Αυτό συμβαίνει επειδή όσο περισσότερο γερνάμε τόσο λιγότερο ικανό είναι το σώμα μας να διαλύει τα φάρμακα. 

Επιπλέον, η αγωγή για άλλες παθήσεις ίσως να αλληλεπιδρά με τα φάρμακα για την αρθρίτιδα. 

Γι’ αυτό, οι γιατροί διατηρούν τη δοσολογία στα κατώτατα όρια και παρακολουθούν τακτικά τους γηραιότερους ασθενείς.

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μεγαλώνει τον κίνδυνο να αναπτύξω άλλες ασθένειες μακροπρόθεσμα;

Πιθανόν. Ερευνητικές μελέτες υποδεικνύουν πως η καρδιοπάθεια, η οστεοπόρωση, τα εγκεφαλικά επεισόδια και οι λοιμώξεις ίσως είναι πιο πιθανές. 

Ένας λόγος είναι πως οι πάσχοντες δεν έχουν τη δυνατότητα να ασκούνται ελεύθερα. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα φάρμακα για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα αυξάνουν την αρτηριακή πίεση (κίνδυνος για εγκεφαλικό) ή εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα (πιθανότητα λοίμωξης).

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να φροντίσετε τον εαυτό σας, 

προκειμένου να μειώσετε τους κινδύνους εμφάνισης των μακροπρόθεσμων προβλημάτων της ρευματοειδούς αρθρίτιδας: 

Να έχετε ενεργή συμμετοχή στη θεραπεία σας. 

Να παραμένετε σωματικά δραστήριοι. 

Να διατηρείτε την κινητικότητα σας και να ασκείτε τις αρθρώσεις και τους μυς σας τακτικά. Να ακολουθείτε σωστή διατροφή. 

Να διατηρείτε το βάρος σας. 

Να μην καπνίζετε και να μην πίνετε υπερβολικά. 

Να ακολουθείτε τις οδηγίες του γιατρού σας. 

Να κάνετε τακτικά εξετάσεις, 

ώστε τυχόν προβλήματα να αντιμετωπίζονται έγκαιρα.